ESKİŞEHİRLİ HANIMLAR SAFRAN ÜRETECEK

Tarım ve Orman Bakanlığı Eğitim ve Yayın Dairesi Başkanlığı’nın  ‘’Kadın Çiftçiler Tarımsal Yeniliklerle Buluşuyor Programı’’ kapsamında desteklenen,  Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü işbirliğiyle yürütülen, tarımsal yeniliklerin kadın çiftçiler tarafından öğrenilmesi,  uygulanması ve yaygınlaştırılmasının  sağlanması  amacıyla "Eskişehirli Hanımlar Safran Üretiyor” (Safran Yaygınlaştırma Projesi)  projesinin  bilgilendirme toplantısı konu uzmanlarının katılımı ile Han İlçesi Gökçekuyu Mahallesinde yapıldı.

Söz konusu bilgilendirme toplantısı kapsamında Eskişehir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nde görevli proje sorumlusu Ziraat Yüksek Mühendisi Zuhal Akkaya, Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa Mutlu Aslan ve Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü’nde görevli konu uzmanı Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa Çakmak, Ziraat Yüksek  Mühendisi Nejla Alıcı’nın anlatımlarıyla proje yürütücüsü olan  ve üyelerinin çoğunluğu kadınlardan oluşan S.S. Gökçekuyu Tarımsal Kalkınma Kooperatifi ortakları bilgilendirildi. Söz konusu Safran  Yaygınlaştırma Projesinin  Han İlçesi Gökçekuyu Mahallesinin yanı sıra Seyitgazi İlçesi Değişören Mahallesi ve Sarıcakaya İlçe Merkezinde kadın çiftçiler eliyle uygulamaya geçirilmesi planlanmaktadır.

Eskişehir ilinde geniş ve verimli tarım arazilerde  bitkisel üretim yapıldığı gibi dar tarım alanlarında üretim yapan küçük aile işletmelerinin sayıları oldukça fazladır. Ayrıca safran  küçük aile işletmeciliğine uygun, iş gücünü iyi değerlendiren, üreticisini yormayan, fakat yüksek gelir sağlayan, vazgeçilmeyecek bir bitki olması sebebiyle aile işletmelerimiz için işlemiş oldukları toprak özellikleri de göz önüne alındığında oldukça uygun bir bitkidir.   Safran her özelliğiyle tıbbi, aromatik ve baharat ifadesini en iyi yansıtan ekonomik değeri önemli bir ürün konumundadır. Safran tıbbi olarak antioksidan özelliği, kanserle savaşması, bunun yanında özellikle de nörolojik gelişimin sağlanması, demans, hafıza kaybı gibi durumları engellemesi, enfeksiyonlarla mücadelede antibiyotik gibi, antiviral ajan gibi etki etmesi özelliğiyle tıbbi ama bunun yanında aromatik özelliğe de sahip olmakla birlikte dünyada da en çok revaçta olduğu özelliği renklendirici olmasıdır. Bu bitki, kendi ağırlığının yaklaşık 100 bin katı suyu boyayabilme özelliğine sahip olup oldukça narin ve toplanması zor bir bitkidir. Yaklaşık 80 bin çiçekten 500 gram safran elde ediliyor. Bu yüzden de piyasa değeri oldukça yüksek bir bitkidir. Dünyada çeşitli endüstri dallarında çok geniş kullanım alanı bulunması ekonomik değerinin çok yüksek olması ve dünyadaki talebin fazla oluşu sebebiyle en pahalı baharat durumunda bulunan safranın geçmişte olduğu gibi günümüzde de tarımı, hasat edilmesi ve hasat sonrası işlemleriyle dikkat çekmektedir.

Safrandan bir dekardan alınan verim yetiştirme şartlarına göre değişmekle birlikte dünya ortalaması olarak 0,5 kg/da’ dan daha azdır. 80-120 bin adet, bazı kaynaklara göre 170-220 bin adet safran çiçeğinden yaklaşık 1 kg kuru tepecik elde edilir. Bu da takriben 100 kg yaş çiçeğe tekabül eder. Bir işçi günde 2,5-3,5 kg yaş çiçek toplar ve bir işçi saatte 50-60 g tepeciği çiçekten ayırabilir. Tüm bunlar safranın niçin en pahalı baharat olduğunu açıklama konusunda önemli fikir vermektedir. Dünya’daki safran dikim alanları toplam 100 bin hektarı geçmemektedir. Üretimi de 250-300 ton kadardır.

Ülkemizde safra üretimi uzun yıllara dayansa da günümüzde oldukça dar alanda üretimi yapılmaktadır .Ülkemizdeki safran dikim alanı yaklaşık 100 da olup üretimi ise toplam 60-70 kg’ı geçmemektedir. Uluslararası pazarda safranın kilosu 20 bin dolar civarındadır. Ülkemizde de bu fiyat oldukça yüksektir ve 2022 yılı itibari ile Orijinal Safranbolu Safran Baharatının fiyatı 100 bin TL seviyesindedir.

Bu projeyle Han, Seyitgazi, Sarıcakaya İlçelerinin özelinde bu özel ürünün Eskişehir ekonomisine kazandırılması hedeflenmiştir.